Met behoorlijke verbazing heb ik onlangs de berichtgeving gelezen omtrent de veranderingen van de impact die de private lease van een auto heeft op de mogelijkheden tot het verkrijgen van een hypotheek. Voor wie hier nog niet van op de hoogte is: wie een private lease auto heeft, kan vele tienduizenden euro’s minder aan hypotheek krijgen. Niet alleen dat: vanaf nu telt je private leasecontract voor 100% mee in een hypotheekaanvraag. Dit komt erop neer dat als je een auto met een waarde van 40k leaset (helemaal geen gekke prijs voor een doorsnee gezinsauto anno nu), je zo maar eens 40.000 euro minder zou kunnen lenen. Daar kun je van alles van vinden. Je kunt het terecht vinden of onterecht. Beperkend of verstandig. Maar wat je er ook van vindt: de snelheid waarmee een huis kopen in combinatie met een private lease auto rijden voor velen haast onmogelijk is geworden, is bizar. Zeker wanneer je ziet waar we vandaan zijn gekomen.

Een auto meefinancieren? No problemo

Ik weet nog dat vrienden van ons iets meer dan 10 jaar geleden hun eerste huis kochten. Goed, ze hadden het niet slecht: hij had een prima baan en zij was net afgestudeerd van de universiteit en begonnen aan haar carrière, maar toch: dit was een tijd waarin de bomen tot aan de hemel groeiden. En verder. Het is voor starters anno nu onvoorstelbaar, maar die vrienden van ons konden tot dik over de koopsom van de woning financieren met een hypotheek. Niet alleen dat: er werden ook nog even twee auto’s meegefinancierd. Want dat kon. Sterker nog: het werd op geen enkele wijze ontmoedigd.

Vertel dit tegen een stel van begin twintig dat nu een woning wil kopen en ze zullen van verbazing van hun stoel vallen. Een auto meefinancieren is al jaren geen mogelijkheid meer. Maar überhaupt een hypotheek krijgen is voor de meeste starters anno nu al een hele uitdaging. Trek studieschulden af van de maximale hypotheeksom – die nu niet eens meer de koopsom van de woning dekt – en je hebt al snel een kansloze situatie. Zonder startkaptiaal (lees: rijke ouders) is het voor veel jonge mensen onmogelijk. Het kopen van een woning wordt steeds meer iets voor de elite.

Nu word je ook gestraft voor private lease

Om een hypotheek te krijgen, worden veel mensen sinds dit jaar ook nog geconfronteerd met een nieuwe uitdaging: een private lease auto telt nu voor de volle 100% mee in je hypotheekaanvraag. Was het een decennium geleden nog geen enkel probleem om lekker een autootje mee te financieren in de hypotheek: nu kun je een hypotheek eigenlijk wel vergeten wanneer je een private lease auto rijdt.

Ik vind dit bespottelijk. En ik zal je uitleggen waarom.

“Dan moet je maar geen private lease doen”

Het argument van hypotheekverstrekkers, de overheid en beroepsbetuttelaars is duidelijk: “private lease is een financiele commitment die gevolgen heeft.” Dat vind ik niet schokkend. Tot zover volg ik de redenatie. Wat ik stuitend vind, is wat hierna volgt: “dan moet je maar geen private lease doen.” wordt daar even achteloos aan toegevoegd.

Wat is het alternatief? Men ziet private lease misschien nog steeds als een luxe, maar voor meer en meer mensen is het de enige realistische optie om een goede auto te rijden. Wat bedoelen ze eigenlijk met “dan moet je maar geen private lease aangaan?” Dat we met z’n allen dan maar gewoon een nieuwe auto moeten kopen? Pootjes in de lucht als je even pak ‘m beet 30k hebt liggen om een nieuwe auto te kopen. Precies: dat hebben de meeste mensen niet. “Ja, dan moet je maar een gebruikte auto kopen” hoor ik criticasters denken. Heb je de prijzen van occasions gezien? Tweedehands auto’s zijn nog nooit zo duur geweest. Maar ja, voor wat geldt dat niet tegenwoordig? Zelfs voor een simpel gebakje uit een klein segment betaal je zo tienduizend piek. Om voor een echt knappe auto uit het middensegment nog maar te zwijgen.

Waarom kiezen mensen voor private lease? Omdat ze zo nodig een dikke bak willen rijden? Nee, natuurijk niet. Omdat ze geen gezeik willen! Want wat voor zekerheid heb je tegenwoordig nog voor een auto van 10.000 euro? Heb niet de illusie dat je voor die prijs nu een jong gebruikt exemplaar rijdt. En 10.000 euro is een hoop geld voor de meeste autokopers. Sterker nog: de meeste zullen het niet zo 1-2-3- hebben liggen. Dan koop je zo’n auto en dan is dat nog maar het begin. Wegenbelasting, onderhoud, onverwachte reparaties, verzekering…. en elk jaar weer die stress of je de APK doorkomt. Voor 300 a 400 piek in de maand rijd je een prima, gloednieuwe auto waarmee je niet al dat gezeik hebt. Ik snap het wel.

Waar zijn banken nu echt bang voor?

Het zijn zeker niet alleen de private lease rijders voor wie een hypotheek krijgen steeds mogelijker wordt. Eigenlijk iedereen die ook maar enigszins afwijkt van de (verouderde) norm, heeft het extra moeilijk. Een ZZP’er kan nog zo lekker draaien: hij/zij wordt nog altijd als een risicofactor gezien. Maar de “zekerheid” die loondienst biedt, is al lang geen zekerheid meer. Anno nu heeft een contract al lang niet meer de waarde die het wordt toegedicht. Mensen vliegen om van alles en nogwat de laan uit. Wat zegt het nu werkelijk?

Of neem die huurder in een grote stad, die al 5 jaar elke maand probleemloos 1.500 euro overmaakt naar een huisbaas, investeerder of pandjesmelker, maar voor wie banken kennelijk vrezen dat een hypotheek van de helft van dat bedrag een te groot risico is. Schiet mij maar lek.

Het doet je afvragen waar banken nu écht bang voor zijn. In het geval van private lease zou je dit natuurlijk redelijk eenvoudig kunnen beargumenteren. Iemand met een private lease auto heeft maandelijkse vaste lasten van een paar honderd euro. Aan de andere kant: als die persoon gewoon kan aantonen de benodigde maandelijkse lasten van de gewenste hypotheek prima te kunnen dragen? Ik zie het probleem niet helemaal. Zeker niet aangezien er in het verleden zonder blikken of blozen veel te hoge hypotheken zijn verleen aan mensen wiens gehele interieur technisch gezien nog eigendom was van de Wehkamp. En ja, daar hebben banken van geleerd. Maar om daar de huidige generatie (nog eens los van alle andere economische ontwikkelingen) daar zo de dupe van te laten worden….

Bovendien is het schijnveiligheid voor een bank. Steeds meer private lease aanbieders hanteren (tegen geringe extra maandelijkse kosten) de mogelijkheid om van maand tot maand op te zeggen. Dus tja, heb je een private lease auto en verhindert dit een goede hypotheek? Zeg ‘m op, sluit de hypotheek af en zodra die rond is sluit je gewoon weer een nieuw private lease contract af. Dat zal gek genoeg namelijk bijna nooit een probleem zijn.